Η Μάνικα βρισκόταν στην ευρύτερη περιοχή όπου σήμερα καταλαμβάνει η «έξω Παναγίτσα» Χαλκίδας και είναι η προϊστορική Χαλκίδα. Αποτελεί ένα τεράστιο οικιστικό κέντρο, με εμβαδόν περίπου 800 στρεμμάτων, που όμοιο του δεν έχει βρεθεί στον ελληνικό χώρο
Τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή χρονολογούνται στα 111.000-8.000 π.Χ. Οι πληροφορίες μας για αυτήν την εποχή παραμένουν όμως ελάχιστες.
Οι ως σήμερα αρχαιολογικές ενδείξεις φανερώνουν πως η Μάνικα έφτασε την 3η χιλιετία π.Χ. στη μέγιστη έκταση της, παραμένοντας ακμαία καθ’ όλη τη συγκεκριμένη περίοδο, ελέγχοντας τον Ευβοϊκό κόλπο και το εμπόριο με όλα τα νησιά του Αιγαίου και όχι μόνο.
Ο οικισμός ανθεί στην Πρωτοελλαδική II περίοδο (2600-2200 π.Χ.) διαθέτοντας οδικό σύστημα, μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα, ορθογώνιες ή αψιδωτές κατοικίες με πλακόστρωτες ή βοτσαλωτές αυλές με πηγάδια, εστίες και αποθηκευτικούς χώρους.
Οι κάτοικοι ασχολούνται κύρια με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία.
Η διακίνηση και η κατεργασία, όμως, οψιανού και μετάλλων είναι αυτή που δίνει ώθηση στην τοπική οικονομία.
Ο μέσος όρος ζωής υπολογίζεται ανάμεσα στα 30 και 31,5 έτη ενώ η υψηλότερη θνησιμότητα παρουσιάζεται στις ηλικίες από 20 έως 30 ετών. Στα 2000 – 1600 π.Χ. παρατηρείται μείωση του πληθυσμού και σταδιακή μετακίνηση του σε άλλες θέσεις κατοίκησης στην ευρύτερη περιοχή της σημερινής Χαλκίδας.
Στα 1.600 – 1.100 π.Χ. η Μάνικα εξακολουθεί να κατοικείται σε περιορισμένη έκταση, παραδίδοντας σιγά – σιγά την οικιστική σκυτάλη της στην ευρύτερη περιοχή του σημερινού Αγίου Στεφάνου, όπου σταδιακά μετεξελίχθηκε στη νέα πόλη – κράτος της Χαλκίδας των ιστορικών χρόνων.
